Ngày mai (6.5), dự kiến Hội đồng thẩm phán (HĐTP) TAND tối cao sẽ mở phiên tòa giám đốc thẩm vụ án
Hồ Duy Hải (35 tuổi) bị kết án tử hình về 2 tội “giết người”, “cướp tài sản”.
Khi nào luật sư được mời tham gia phiên xử giám đốc thẩm?
Dự kiến phiên xử kéo dài đến ngày 8.5 tại trụ sở TAND tối cao, Q.Hoàn Kiếm (Hà Nội). Phiên xử do Chánh án TAND tối cao Nguyễn Hòa Bình làm chủ tọa.
Đây được xem là phiên xử đặc biệt đối với “tử tù” Hồ Duy Hải. Bởi phiên xử giám đốc thẩm do chính Chánh án TAND tối cao chủ tọa, và luật sư hỗ trợ pháp lý cho Hồ Duy Hải cũng được HĐTP TAND tối cao mời tham gia phiên xử giám đốc thẩm. Đồng thời, HĐTP mời các cơ quan tiến hành tố tụng tỉnh Long An tham gia phiên tòa.
Trụ sở dân phòng ấp 5, xã Nhị Thành liền kề Bưu điện Cầu Voi. Từ khi xảy ra vụ án đến nay bưu điện này đã đóng cửa (ảnh chụp ngày 3.12.2019) |
Việc mời luật sư hỗ trợ pháp lý cho bị án tham gia phiên xử được cho là hy hữu. Và theo Điều 383 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015: “Trường hợp xét thấy cần thiết hoặc có căn cứ sửa một phần bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật, tòa án phải triệu tập người bị kết án, người bào chữa và những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến việc kháng nghị tham gia phiên tòa giám đốc thẩm”.
“Tử tù” đặc biệt
Cụ thể, sáng 14.1.2008, dư luận chấn động trước thông tin 2 nữ nhân viên của Bưu điện Cầu Voi (đóng tại ấp 5, xã Nhị Thành, H.Thủ Thừa, tỉnh Long An) bị sát hại dã man ngay tại nơi làm việc.
Đến ngày 21.3.2008, Cơ quan điều tra tỉnh Long An khởi tố, bắt tạm giam Hồ Duy Hải (23 tuổi, ngụ ấp 1, xã Nhì Thành, H.Thủ Thừa).
Ngày 1.12.2008, TAND tỉnh Long An tuyên án tử hình đối với Hồ Duy Hải về 2 tội giết người và cướp tài sản. Ngày 28.4.2009, tòa phúc thẩm TAND tối cao tại TP.HCM bác kháng cáo, y án tử hình đối với Hồ Duy Hải.
Sau bản án tử hình, Hồ Duy Hải làm đơn gửi Chủ tịch nước xin ân giảm hình phạt tử hình.
Tuy nhiên, ngày 24.5.2011, Chánh án TAND tối cao có quyết định không kháng nghị giám đốc thẩm; ngày 24.10.2011, Viện trưởng Viện KSND tối cao cũng có quyết định không kháng nghị giám đốc thẩm.
Từ đó, ngày 17.5.2012, Chủ tịch nước có quyết định bác đơn xin ân giảm hình phạt tử hình của Hồ Duy Hải.
Đến ngày 4.12.2014, mẹ ruột của Hồ Duy Hải nhận được thông tin sẽ thi hành án tử hình đối với Hồ Duy Hải vào ngày 5.12.2014.
Bất ngờ, trong ngày 4.12.2014, Văn phòng Chủ tịch nước có văn bản yêu cầu tạm dừng thi hành án để xem xét rõ trường hợp Hồ Duy Hải có bị kết án oan, sai hay không, theo đơn kêu oan của mẹ “tử tù” Hồ Duy Hải cùng luật sư hỗ trợ pháp lý cho “tử tù” này.
Và ngày 4.12.2014, Hội đồng thi hành án tử hình Long An ra quyết định hoãn thi hành án tử hình đối với Hồ Duy Hải.
Ngày 20.1.2015, bà Lê Thị Nga (đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên) có bản kiến nghị về việc xem xét kháng nghị vụ án Hồ Duy Hải; ngày 12.2.2018, Ủy ban Tư pháp Quốc Hội kiến nghị với Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao xem xét, kháng nghị giám đốc thẩm vụ án.
Và ngày 23.7.2018, Văn phòng chủ tịch nước yêu cầu cầu Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc hội có văn bản thể hiện quan điểm, cách giải quyết cụ thể để xử lý dứt điểm vụ án.
Viện trưởng Viện KSND tối cao kháng nghị hủy án
Theo kháng nghị của Viện KSND tối cao, bản án sơ thẩm và phúc thẩm có nhiều nhận định và kết luận chưa phù hợp với tình tiết khách quan vụ án; việc thu thập, đánh giá chứng cứ, tài liệu chưa đầy đủ; nhiều nội dung cần chứng minh của vụ án còn mâu thuẫn nhưng chưa được làm rõ.
Đặc biệt, Viện KSND tối cao đánh giá diễn biến lời khai của bị cáo không phù hợp với thực tế khách quan, với hiện trường vụ án. Mặt khác, ghế thu giữ được sau khi vụ án xảy ra hơn 2 tháng là một chiếc ghế có mã số khác với mã số ghi nhận trong biên bản khám nghiệm hiện trường;
vật chứng là con dao thì được mua ở chợ đem vào hồ sơ vụ án.
Về nhận dạng đối tượng phạm tội, Viện KSND tối cao nêu, “không có nhân chứng nào khẳng định thấy Hải có mặt tại hiện trường vào thời điểm xảy ra vụ án”.
Đáng lưu ý, Viện KSND tối cao phân tích kết luận giám định cho thấy dấu vân tay thu được ở hiện trường không phải là của Hải, nhưng là của ai cũng không được làm rõ…
Về thủ tục tố tụng trong giải quyết vụ án, Viện KSND tối cao phân tích các cơ quan tiến hành tố tụng có nhiều vi phạm nghiêm trọng, như: bỏ sót những chứng cứ vụ án, không trưng cầu giám định vết máu; không đưa lời khai của Hồ Duy Hải và người làm chứng vào hồ sơ vụ án dẫn đến sai lầm trong giải quyết vụ án.
Ngoài ra, Viện KSND tối cao xác định lời khai đầu tiên ngày 20.3.2008 của Hồ Duy Hải không nhận tội nhưng bản khai này và một số lời khai nhân chứng không được đưa vào hồ sơ vụ án, mặc dù những tài liệu này có trong hồ sơ lưu trữ của Cơ quan điều tra.
Cơ quan tiến hành tố tụng không lấy lời khai của anh Phùng Phụng Hiếu, là nhân chứng đầu tiên phát hiện vụ án; ngoài các dấu vân tay tại hiện trường chưa xác định được của ai, thì còn có
đối tượng tình nghi là Nguyễn Văn Nghị, Nguyễn Mi Sol…
Diễn biến chính ‘kỳ án’ Hồ Duy Hải Thực hiện: Duy Quang-Phạm Thu Ngân |
Thủ tục giám đốc thẩm là gì?Luật sư Bùi Quốc Tuấn (Đoàn luật sư TP.HCM) cho biết, thủ tục xét xử giám đốc thẩm là một thủ tục tố tụng đặc biệt, nhằm xem xét lại bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật nhưng bị kháng nghị do: Kết luận trong bản án, quyết định của tòa án không phù hợp với những tình tiết khách quan của vụ án; có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong điều tra, truy tố, xét xử dẫn đến sai lầm nghiêm trọng trong việc giải quyết vụ án; có sai lầm nghiêm trọng trong việc áp dụng pháp luật. Về thẩm quyền kháng nghị giám đốc thẩm, luật sư Bùi Quốc Tuấn cho biết sẽ do Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng Viện KSND tối cao; Chánh án tòa quân sự T.Ư, Viện trưởng Viện kiểm sát quân sự T.Ư; Chánh án TAND cấp cao, Viện trưởng Viện KSND cấp cao. Vụ án Hồ Duy Hải do Viện trưởng Viện KSND tối cao kháng nghị giám đốc thẩm. |